RARe (ROEF Art Residency) is een kunstproject op hoogte. Kunstenaars uit Amsterdam Zuidoost reflecteren op het dynamische stadsdeel. Hun werk is deze zomer op vijf daken te zien.
RARe onderzoekt het daklandschap als nieuwe publieke en culturele ruimte voor en door buurtbewoners. Met de editie dis/connect wil RARe duurzame verbindingen opbouwen tussen ondernemers, gemeentelijke instanties en de culturele sector.
Op 11 augustus wordt RARe dis/connect feestelijk geopend op de vier te bezoeken daken vanaf 16:00 uur. Ook wordt er op deze dag een fietstour georganiseerd door RESOCIALIZE in samenwerking met HOBU.
Het stadsdeel is volop in beweging: er komen tot 2040 maar liefst 40.000 woningen en duizenden vierkante meters aan winkels, kantoren en horeca bij. Veel bestaande gebouwen worden gesloopt of opgeknapt en de huizenprijzen stijgen.
Wij stellen de vraag: wie maakt de bijzondere vibe van Zuidoost? Hoe zorgen we er samen voor dat inwoners van Zuidoost het meeste baat hebben bij de veranderingen?
Het eerste dak is parkeerdek van Parkeergarage Reigersbos. Hier wordt ongebruikte ruimte omgetoverd door kunstenaar Wes Mapes, zodat er nieuwe ontmoetingsruimte ontstaat. Als tweede verschijnt op de gevel van Gravestein een collage van de binnenkant van de flat, met spoken word van Shaneegua Flechsig en visueel werk van Chimira Obiefule. Het derde kunstwerk is een artistiek spel over grootstedelijke veranderingen, ontwikkeld door Jamahl Richters voor de Amsterdamse Poort. Joley Groeizaam maakt op het dak van het iconische Zandkasteel een film over een droom van een jonge jongen die in contact komt met Electro. Als laatste gebruikt Marcel van der Berg housemuziek en de oude clubcultuur van de stad als verbinding tussen Our Domain en de wijk.
Het parkeerdek Reigersbos is een icoon: een verouderde parkeergarage waarvan het dak vaak leeg staat. Een plek die veel buurtbewoners een doorn in het oog is, maar die tegelijk kansen biedt als bijzondere ontmoetingsplek voor de wijk. Deze zomer gebruikt kunstenaar Wes Mapes de locatie als canvas. Vanuit een tijdelijk geplaatste kas op het dak van de parkeergarage gaat hij van 30 juni tot 28 augustus werk maken en tonen. Hij biedt ook ruimte aan de buurt en kunstenaars uit de omgeving. Zo wordt de garage niet alleen beter om op uit te kijken, maar krijgt ze ook een functie en wordt ze een zomer lang een kloppend hart voor de wijk.
Foto: Wes Mapes
Wes Mapes (Sandberg Instituut) is een mixed-media kunstenaar, van oorsprong Amerikaans. Zijn werk is multidisciplinair – sculpturen, installaties, schilderijen, muziek, stof en textiel – en vertelt het verhaal van zijn Pan-Afrikaanse identiteit. Hij werkt graag te midden van de gemeenschap en laat zich inspireren door nieuwe netwerken en perspectieven die ontstaan.
Het kunstwerk zal organisch ontstaan; Wes ontvangt op het dak andere bevriende makers, lokale kunstenaars, jongeren uit de wijk en ambassadeurs die een educatietraject volgen. Ook zullen twee kunstenaars uit Barcelona en Gothenburg (uit het ROEF x ECRN netwerk) een Artist in Residency programma volgen op dit dak. Natuurlijk mogen ook buurtbewoners en enthousiaste amateurs er aan de slag gaan.
Kunstenaar Chimira Obiefule en spoken word artist Shaneegua Flechsig vertalen het thuisgevoel en gemeenschap naar een tweedimensionaal gevelkunstwerk. De gevel van flatgebouw Gravestein wordt omgetoverd tot een visuele collage in combinatie met poëzie. Gravestein is één van de laatste originele honingraatvormige flats die in de Bijlmer overeind staat sinds haar ‘geboorte’ in 1966.
Chimira en Shaneegua hebben bewoners van Gravestein en Geldershoofd geïnterviewd als basis van hun werk. Zij willen met dit kunstwerk de gedeelde geschiedenis, herinneringen en verhalen tastbaar maken en dit een plek geven op de façade van Gravestein. Op die manier blijft de identiteit van de Gliphoeve behouden, ondanks alle toekomstige veranderingen.
Lees hier meer over de opening van het kunstwerk op 20 augustus.
Chimira Obiefule’s (Sandberg Instituut) werk is urgent, actueel en melancholisch. In haar collages, vaak op basis van foto’s, mengen historische associaties zich moeiteloos met referentie aan de jeugdcultuur. Door tijdperken te verbinden, levert ze commentaar op het heden en documenteert ze de veranderende stad. Ze werkt veel met het begrip blackness. De Afrikaanse diaspora en de vele verschillende visies op gemeenschap komen in het werk aan bod. Het gevelkunstwerk brengt de binnenwereld – het thuisgevoel en het leven in de flat – naar buiten.
De poëzie van Shaneegua Flechsig is heel persoonlijk en actueel. Ze weet observaties uit de buurt mooi te vertalen in tekst Shaneegua deed eerder residencies bij The Black Archives en OSCAM en heeft straks vanuit haar huis zicht op het gevelkunstwerk van Gravestein.
Jamahl Richters groeide op in de Amsterdamse Poort en weet hoe het is om er rond te hangen en te spelen. De Amsterdamse Poort is het hart van Zuidoost en staat bekend om een diverse samenleving. De komende jaren wordt de Amsterdamse Poort vernieuwd. Het zal weer een plek worden waar de buurt met plezier samenkomt. Met kennis van de uitdagingen en de dynamiek van de locatie, ontwierp Jamahl een mobiel speelkunstwerk, als symbool voor de nieuwe Poort.
The Center is een combinatie van sport en spel, maar ook van teamwork en strategie. Een spel dat door jongeren en ouderen gespeeld kan worden. Een tijdelijke attractie waar je kunt netwerken, samenkomen en plezier maken. De tribune is een mooie en prettige plek in het centrum van Zuidoost, waar je het spel en de zonsondergang kunt aanschouwen.
Jamahl Richters is autonoom maker en beheerst de ambacht van meubelmaken en ontwerpen. Op innovatieve wijze komen zijn verleden, zijn community en de dagelijkse realiteit samen in zijn werk. Zo is de gemeenschap altijd wel ergens in zijn werk verborgen.
Al sinds de de jaren ‘80 is Amsterdam een hotspot voor housemuziek en trekt het feestgangers van over de hele wereld. Kunstenaar Marcel van den Berg is erin opgegroeid en was kind aan huis bij de gouwe ouwe Mazzo. Zijn thuisgevoel in de stad is voor hem gekoppeld aan de house subcultuur. Hij komt echter tot de conclusie dat dit immateriële erfgoed – deze rauwe underground cultuur – gegentrificeerd is tot ADE en andere (dure) festivals waar enorm veel geld in omgaat. In zijn werk geeft hij hier zijn visie op.
De kunstenaarspraktijk van Marcel van den Berg (Rijksakademie, Willem de Kooning Academie) is ruw, associatief, fysiek, gelaagd en diepzinnig. Het raakt aan abstract expressionisme, graffiti en straatcultuur. In zijn werk zijn invloeden van allerlei muziek terug te vinden en hij speelt veel met zwarte identiteit en taal. Door zijn Antilliaans-Nederlandse afkomst geeft hij de sociale realiteit van minderheidsgroeperingen de ruimte. Zijn oeuvre ademt de identiteit en esthetiek van de Bijlmer. Hij exposeerde eerder onder andere in het Van Abbemuseum in Eindhoven.
Het Zandkasteel is een opvallend gebouw in winkelcentrum de Amsterdamse Poort, waar voorheen het ING hoofdkantoor gehuisvest was. Het wordt nu herontwikkeld van een gesloten bankgebouw naar een open en dynamische woon/werkplek. Joley Groeizaam heeft speciaal voor deze locatie de film Electro Rave ontwikkeld. Het werk laat de uitbundige energie van de Bijlmer door het leegstaande Zandkasteel stromen. In de film stapt een nieuwsgierige jongeman uit de Bijlmer het Zandkasteel binnen. Hij wordt door de energie van de dansstijl electro op een mysterieuze wijze meegevoerd tot op het dak van het gebouw.
“Amsterdam Zuidoost is voor mij een veilige plek waar ik al mijn hele leven woon. Een gemeenschap van verschillende etniciteiten die dezelfde struggle doormaken. In de Bijlmer zul je altijd goede energie vinden, een energie die ook besloten zit in de dansstijl electro.” – Joley Groeizaam
Joley Groeizaam studeerde in 2020 af aan de urban dance academy in Utrecht. Sindsdien doet hij veel ervaring op met het maken van theaterstukken en video’s, het organiseren van evenementen, optreden en lesgeven. Met Electro Rave deelt hij zijn liefde en passie voor dans met de wereld. Joley werkt met abstracte, expressieve bewegingen en hij ontwikkelde een eigen unieke stijl, geïnspireerd op glowsticking, locking, waacking, voguing, hiphop en meer. Hij speelt in dit werk ook met make-up en styling.
Voor de productie van deze film werkt hij samen met Electro NL, een collectief bestaande uit Jeffrey Loewenicht, Megan Jane Simons, Simone Salerno en Joley Groeizaam zelf.
RARe is een initiatief van ROEF Amsterdam en is gerealiseerd in samenwerking met de curatoren Tracian Meikle, Shammah Brempong en Claudio Ritfeld, en met mede-initiator/ adviseur Cecile Wentges. De betrokken kunstenaars wonen en/of werken in de omgeving of hebben een sterke band met Amsterdam Zuidoost. Bewoners en ondernemers uit Zuidoost zijn betrokken bij de totstandkoming en uitvoering van de verschillende kunstwerken.
De kunstwerken van RARe dis/connect zijn ontwikkeld in samenwerking met de volgende organisaties: gemeente Amsterdam – Grond en Ontwikkeling, Rochdale, CBRE, Ymere, Wonam, Zadelhoff, Our Domain en HOBU.
RARe dis/connect is mogelijk gemaakt door de genereuze steun van de gemeente Amsterdam – Stadsdeel Zuidoost, Integraal Maatschappelijk Initiatief, het Amsterdams Fonds voor de Kunst, Stichting Stokroos en Creative Europe Program (ECRN).
Stichting Stadvinderij / ROEF Amsterdam
Cecile Wentges
Claudio Ritfeld
Tracian Meikle
Shammah Brempong
Harold Schouten
Angelo Bromet (Prospect Eleven)
Annet Zondervan (CBK Zuidoost)
Jeffrey Croese (Vinger.nl)
Sara Mattens (Vinger.nl)
Cathelijn de Reede (Springtide Studios)
Eva Braaksma (Didly)
Freek Pompert (Pompert Creative)
Randy DaCosta
Dorian Andrzejewski (Flawless)
Op de daken vinden geen grote evenementen met bijbehorend geluid en alcoholverkoop plaats. Wel is er ruimte om een buurtfeest of verjaardag te vieren, zelf een project op te zetten, workshops aan te bieden en meer. De kunstprojecten zijn gratis te bezoeken en de nieuwe openbare ruimte op het dak is toegankelijk voor iedereen.